پنکه سقفی همانطور که از اسم آن مشخص است، برای نصب بر روی سقف کاربرد دارد. یکی از مزیتهای این پنکهها استفاده بهینه از فضاهای کوچک است. پنکه سقفی با اسامی دیگری از جمله پنکه آویز و پنکه لوستری هم نامیده میشود. پنکه سقفی نوع ساده پنکه است که شبکه یا تجهیزات خاصی ندارد. پره های آن با قطری به اندازه 100 الی 150 سانتی‌متر تولید می شود. بسته به کوچک یا بزرگ بودن محیط، انتخاب سایز پنکه متفاوت است.هنگامی که سایز پره ها بیشتر می شود، تولید جریان هوای خنک هم سریع تر اتفاق می افتد.
ساختار پنکه سقفی به چه صورت است؟
پنکه سقفی دارای چند پره و یک موتور تک فاز خازن دار است. موتور پنکه از یک سیم پیچ یا آرمیچر درست شده است که در بین قطبهای یک آهنربا قرار دارد. جریان برق از این سیم پیچ عبور میکند. زمانی که پنکه سقفی را روشن میکنید، جریان برق از آرمیچر عبور میکند و آن را به چرخش در میآورد. در دو سر آرمیچر دو حلقه فلز و روی هر یک از آنها، یک تیغه کربن تعبیه میشود. از طرق این تیغههای کربن، جریان الکتریسته به سیم پیچ وارد میشود. یک محور فلزی به سیم پیچ متصل است و سر دیگر محور به چهار پره پنکه سقفی متصل میشود. زمانی که پنکه را روشن میکنید، موتور میچرخد. همزمان این پرهها هم با آن میچرخند.
برخی از پنکههای سقفی با سه پره و برخی بیشتر از سه پره کار میکنند. در این نوع پنکهها دو سیم پیچ اصلی و راه انداز کمکی به کار برده میشود. برای اینکه بتوان سرعت آنها را کنترل کرد، از یک سیم پیچی سلف چند سر که به موتور تک فاز خازن دار متصل شده است، استفاده میشود. زمانی که بخواهید پنکه آویز با سرعت زیاد کار کند، سیم پیچی سلف از مدار خارج میشود و موتور با ولتاژ نامی کار میکند. اما وقتی سرعت پنکه را کم میکنید، قسمتی از سیم پیچی در درون مدار قرار میگیرد.